Eliane Coutinho • 13 april 2023

De Kwetsbare Academicus

Dat kwetsbaarheid niet afhankelijk is van kleur, afkomst, sociale status, voorgeschiedenis of opleidingsniveau dat werd mij de afgelopen periode weer eens heel duidelijk. Juist dat maakt het definiëren van kwetsbare zwangere of pas bevallen vrouwen ingewikkeld.


Wij geboortezorgverleners beoordelen vrouwen op kwetsbaarheid, laten ze vragenlijsten invullen, gaan met ze in gesprek om gevoelens, angsten en nodigen ze uit om problemen met ons te delen, alles in kader van vroeg signalering. Indien kwetsbaarheid ontdekt wordt die de zwangerschap, bevalling of het moederschap onder druk kunnen zetten is er een breed aanbod aan follow-up.


Uiteraard ontdekken we niet altijd de kwetsbaarheid. (Dit heeft meerdere redenen). Bovendien kan het ook voorkomen dat de kwetsbaarheid ontstaat door een gecompliceerde zwangerschap of bevalling of pas na de geboorte zichtbaar wordt.


De afgelopen periode werd mijn aandacht getrokken door een aantal academici. Zij werden kort na de geboorte van hun kind (2 weken) verwezen voor coaching. De gelijkenissen waren treffend:

· Academische opleiding.

· Dienstverleners, werkend in de Gezondheidszorg

· Groot verantwoordelijkheidsgevoel en plichtsbesef in relatie tot werk en uitvoering.

· Arbeidsethos: Doorgaan met werk zoals gewend voor de zwangerschap.

· Keuze voor benadering en contact met zorgverleners vooral gericht op het fysieke en feitelijke.

· Onprettige gevoelens in de zwangerschap niet gedeeld

· Gevoel van schuld en eenzaamheid.


De cliënten hadden een goede bevallingservaring. De baby’s waren welkom, de moederliefde was er direct. Echter eenmaal in het kraambed aangekomen was er verdriet, diep verdriet. Hoofden die maalden en schuldgevoelens die naar boven kwamen. Tijdens de sessies werd het verdriet gedeeld. Het was oud zeer. In de zwangerschap werd dat weggedrukt, er was geen plaats voor. En nu de baby er was, en alle verantwoordelijkheden voor werk losgelaten konden worden kwam het oude verdriet met grote kracht eruit. Het zorgde voor gepieker in de nacht met als gevolg slapeloze nachten. Het verdriet uitte zich ook op de dag, te pas en te onpas. Er was geen controle over. De verloskundige, partner en huisarts maakten zich zorgen. Slaapmedicatie werd voorgeschreven evenals rust momenten. De nachten waren ietsjes beter maar het verdriet en schuldgevoel niet minder.


"Iemands slaapkamer moet een heiligdom zijn voor de ziel en voor het lichaam."

Waar begin je dan als moeder om jezelf weer te vinden. En waar begin je als coach om de vrouw terug naar haar zelf te begeleiden? Ik nodigde de cliënten uit om de kleur van hun zwangerschapswolk met mij te delen. De kleur grijs en zwart werden genoemd en aangewezen. Ik vroeg ze met te vertellen of ze deze kleur wolk met iemand hadden gedeeld. Het antwoord was, nee, met NIEMAND, ook niet met de partners. En zo startte de coaching sessies.



Soms heb je op je coaching praktijk een tijd lang een bepaald ‘thema’. En juist doordat het zo clustert krijg je nog beter zicht op het thema. Dit thema was: de Kwetsbare Academicus. Als verloskundigen kunnen we de keuze maken ook deze vrouwen te bevragen in hoe ze de zwangerschap emotioneel en mentaal ervaren. Dat is PREVENTIE. Ik roep jullie op om dit te doen. Dat is eenvoudig. Je kan bijvoorbeeld de vraag stellen (voorkeur tussen de 20-30 weken) zwangerschap, om de kleur zwangerschapswolk met je te delen. Wat het antwoord ook zal zijn, je hebt een opening gecreëerd die nu of later van belang kan zijn.


Meer client- en praktijkverhalen

door Claudia van Leent 28 april 2025
'Volgende maand zie ik je zwanger terug', zei de verloskundige tegen Emma na haar miskraam. ‘Dat gebeurt iedere vrouw, je kunt in ieder geval zwanger worden. Einde consult. Het was niet waar Emma behoefte aan had, toen ze haar vruchtje in het toilet zag liggen. Einde zwangerschap, maar ook het einde van haar dromen over deze baby. Emma was verdrietig dat haar eerste zwangerschap zo afliep. Ze voelde zich eenzaam na de woorden van de verloskundige. Wat had ze fout gedaan? Ze dacht nog niet aan een volgende zwangerschap, maar was nú teleurgesteld, verdrietig en boos. Ze had allerlei gevoelens waarvan ze niet wist of dat er nou bij hoorde. Wat moest ze er mee? Haar vriend wist dat ook niet en hield zich vast aan de woorden van de verloskundige. Die zou het toch wel weten? Een tijdje later was Emma weer zwanger. Ze verheugde zich op de komst van nieuw leven en voelde zich vanaf de eerste dag helemaal zwanger. Twee maanden later bleek het weer mis. Bloedverlies. Emma meldde zich bij de verloskundige, die na de echo constateerde dat het kindje niet meer leefde.  Ze werd naar huis gestuurd om haar lichaam zelf de tijd te geven de zwangerschap af te stoten. Het werd een verdrietige week. Bloedend en radeloos lag Emma op bed. Ze voelde zich verloren, leeg en had veel vragen. Haar vriend keek machteloos toe. Emma ging opnieuw een proces van rouw en verlies in, ook deze keer zonder steun van haar verloskundige. Weer die eenzaamheid. Weer herstellen. Ging het ooit goedkomen met haar? Kon zij wel een kindje dragen? Emma’s zelfvertrouwen had een flinke deuk opgelopen. De woorden van de verloskundige zingen nog altijd rond in haar gedachten: ‘Volgende maand zie ik je zwanger terug.’
door Ken je 23 april 2025
Fenneke luistert met een open hart
door Andrea Ivanovic 14 april 2025
Lieke vertelt over haar miskraam, nu een jaar geleden: Het overkwam mij, een miskraam. Ik weet dat het “veel voorkomt,” dat het iets is wat je lichaam vaak zelf oplost. Iedereen praat erover alsof het normaal is, alsof het gewoon een onderdeel van het leven is. Maar toen ik daar zat op het toilet, geconfronteerd met bloed en pijn na 10 weken zwangerschap, voelde het allesbehalve normaal. Het was alsof een stuk van mij werd weggerukt, een leegte die niemand leek te zien. Ik was verbaasd, zelfs een beetje geschrokken, hoeveel impact het op mij had. Het voelde alsof de wereld gewoon doorging, alsof niemand begreep hoe groot dat verlies voor mij was. Mijn lichaam had zijn ‘werk’ gedaan, maar mijn hart had het nog lang niet verwerkt. Ik voelde verdriet dat diep ging, een pijn die niet zomaar wegwaaide.  Wat me ook raakte, was hoe weinig aandacht er voor is. Het was alsof ik door moest, alsof rouw en verdriet niet helemaal gepast waren. Maar dat kon ik niet. Dit had tijd nodig. Ik moest ruimte vinden om dit te verwerken, om mezelf toe te staan verdrietig te zijn. Hoe ‘normaal’ het ook mag zijn voor anderen, het was allesbehalve gewoon voor mij.
Alle nieuwsberichten